چشم انداز قیمت دلار، طلا و سکه در فضای احیای توافق هسته ای «برجام»

صفحه اقتصاد - یکی از بازارهای تقریباً پُر نوسان در حوزه بازارهای داخلی ایران، بازار طلا و به دنبال آن سکه بوده است. در برخی روزهای ماه خرداد 1401، قیمت دلار به بالای 33 هزار تومان رفت و قیمت سکه به 16 میلیون و 100 هزار تومان رسید. رد حال حاضر، قیمت سکه بیش از یک و نیم میلیون تومان کاهش پیدا کرده و همچنین قیمت طلا دچار کاهش شده.

در شرایط فعلی که نرخ دلار بازار آزاد در کانال 30 هزار تومانی قرار گرفته و موضوع اجرای دوباره برنامه جامع اقدام مشترک(برجام) به طور جدی مطرح شده، « صفحه اقتصاد » در گفتگو با سعید شرفی - تحلیلگر بازارهای مالی- تحولات بازارهای داخلی و جهانی طلا و سکه را مورد کند و کاو قرار داده است.

*****

*در ماه های اخیر، قیمت طلا در سطح جهانی نوسانات زیادی داشت و بعد از رسیدن به بالای 2 هزار دلار، فعلاً چند صد دلار کاهش داشته است. در سطح داخلی هم، قیمت طلا و سکه، یک مقدار نوسان داشته و کاهش اتفاق افتاده ولی این نوسان قیمت، چندان شدید نبوده است.

به هر حال، بازارهای مختلف داخلی در حالت صبر و انتظار قرار دارند. جنابعالی به عنوان تحلیلگر بازارهای مالی، وضعیت فعلی بازارهای طلا و سکه را چگونه ارزیابی می کنید؟

-قیمت طلا، دلیلی برای رشد ندارد و همه چیز در بازار داخلی، به برجام گِره خورده است. اگر توافق هسته ای انجام شود احتمال کاهش قیمت وجود دارد و اگر توافق نشود، احتمال رشد قیمت طلا خیلی زیاد می شود.

در مورد قیمت جهانی طلا هم می توانم بگویم اگر جنگ چین و تایوان اتفاق بیفتد، احتمال افزایش قیمت طلا وجود دارد وگرنه طلا فقط در یک روند طولانی مدت، ممکن است صعودی شود. با توجه به رشد شاخص دلار، فکر نمی کنم طلا یک روند صعودی قوی داشته باشد.

*در حال حاضر، تاثیر جنگ اوکراین و روسیه منتفی شده و دیگر تاثیر خاصی بر بازار طلای جهانی ندارد؟

-بله. جنگ روسیه و اوکراین بر این بازار تاثیر چندانی ندارد و به نظر من، زهر آن گرفته شد. چرا که همه چیز کنترل شد و نه اوکراین می تواند حملات زیادی علیه روسیه انجام بدهد و نه روسیه اقدامات بزرگی انجام بدهد. فقط روسیه درگیر این جنگ شده و این جنگ، به یک جنگ فرسایشی تبدیل شده.

به نظرم، در دنیا فهمیدند که این جنگ نمی تواند تاثیر خاصی روی قیمت طلا داشته باشد. اگر این جنگ، به کشورهای دیگر سرایت می کرد احتمال داشت روند قیمت طلا، صعودی شود ولی چون همه دیدند که این اتفاق رخ نداده، در نتیجه این جنگ، دیگر تاثیر زیادی در روند طلا ندارد.

*شاخص دلار در ماه های اخیر، رشد زیادی پیدا کرد و حتی ارزش دلار به حد ارزش یورو رسید ولی در روزهای اخیر، یک مقدار شاخص دلار کاهش پیدا کرده و به 105 واحد پایین آمده. به هر حال اگر شاخص دلار کاهش پیدا کند به نفع طلا خواهد بود و قیمت طلا افزایش پیدا می کند.

به نظرر شما، وضعیت شاخص دلار چگونه هست و آیا ممکن است کاهش های شاخص دلار ادامه دار شود یا این که دوباره افزایش شاخص دلار در راه خواهد بود؟

-من فکر نمی کنم روند کاهش دلار ادامه دار خواهد بود. حداقل تا پایان جنگ جنگ روسیه و اوکراین، این روند فعلی ادامه دار است. اگر این جنگ تمام شود، اوضاع تغییر می کند ولی تصور نمی کنم این جنگ به زودی تمام شود. اگر جنگ روسیه و اوکراین، تمام شود ارزش دلار و یورو تغییر می کند و ارزش دلار در برابر یورو کاهش پیدا می کند.

*فدرال رزرو به عنوان بانک مرکزی تاثیرگذار بر بازارهای مختلف دنیا، در ماه های اخیر چند بار نرخ بهره آمریکا را افزایش داد. در حال حاصر که تورم زیادی در آمریکا وجود دارد، فکر می کنید فدرال رزرو چه سیاستی را در ادامه در پیش بگیرد و آیا افزایش دادن نرخ بهره را ادامه می دهد که باعث کاهش قیمت طلا هم بشود؟

-به نظر نمی رسد که فدرال رزرو بخواهد به سرعت، نرخ بهره را کاهشی کند.

*نرخ تورم آمریکا از 9 درصد به 8 درصد کاهش پیدا کرده ولی هنوز در اقتصاد آمریکا این مقدار تورم، تورم زیادی است. فکر نمی کنید باز فدرال رزرو بخواهد نرخ بهره را برای کنترل تورم بالاتر ببرد؟

-در وضعیت فعلی، مقامات آمریکایی نرخ بهره را کاهش نمی دهند و نمی خواهند شاخص دلار ضعیف شود. اگر این کار را انجام بدهند دقیقاً برعکس عمل کرده اند. هنوز احتمال افزایش نرخ بهره در آمریکا وجود دارد. البته این افزایش به طور جزئی قابل تصور است و نه این که درصد بالایی افزایش داده شود.

*پس فعلاً وضعیت شاخص دلار و نرخ بهره آمریکا بر بازار جهانی طلا تاثیرگذار است؟

-بله. قطعاً این عوامل تاثیرگذار هستند، اما اگر فعلاً جنگ احتمالی چین و تایوان را در نظر نگیریم، به نظرم شاخص دلار در حد بالایی می ماند و در نتیجه قیمت اونس طلا، رشد زیادی نخواهد داشت. در بهترین حالت، قیمت طلا همین روند در جا زدن کنونی خودش را ادامه می دهد.

در این حالت، فقط صعودهای کوتاه و کاهش های کوتاه اتفاق می افتد و این وضع ادامه پیدا می کند. حداقل تا آخر سال جاری میلادی همین وضع ادامه پیدا می کند. البته برای فصل زمستان ممکن است توافقی در مورد پایان جنگ روسیه و اوکراین اتفاق بیفتد.

سعید شرفی - تحلیلگر بازارهای مالی

*قیمت اونس طلا در هفته های اخیر تا 1696 دلار کاهش پیدا کرد. در روزهای اخیر، قیمت طلا افزایش پیدا کرد و بیش از 100 دلار افزایش پیدا کرد. در حال حاضر، قیمت هر اونس طلا تا حدود 1805 دلار بالا آمده. این رشد بیش از 100 دلاری برای اونس طلا، یک رشد قابل توجه هست یا نه؟

-به نظرم، وقتی قیمت اونس طلا به 1696 دلار رسید، این کاهش قیمت، یک مقدار غیر منطقی و هیجانی بود. چون الان و بر اساس اطلاعاتی که بنده دارم هزینه استخراج هر اونس طلا حدود 1200 تا 1300 دلار است.

بنابراین، چندان منطقی نبود که کاهش قیمت طلا بخواهد ادامه پیدا کند و مخصوصاً این که در 3 سال اخیر، کل دنیا دچار تورم زیادی شده. در حالی که طلا یکی از کامودیتی هایی بوده که قیمت آن در این مدت خیلی پایین بوده است.

*در اسفند 1400 (2022 میلادی) قیمت طلا برای سومین بار در تاریخ به محدوده بالای 2 هزار دلار رفت. اگر از نظر شما، کاهش قیمت طلا غیر منطقی بوده، آیا امکان برگشت قیمت اونس طلا به بالای 2 هزار دلار وجود دارد و ممکن است برای بار چهار در طول تاریخ به بالای 2 هزار دلار برود؟

-من فکر نمی کنم در کوتاه مدت، قیمت اونس طلا به بالای 2 هزار برود. اگر اتفاق خاصی نیفتد، بعید می دانم به آن محدوده برسد. در حالتی که اخبار منفی برسد یا جنگ و تنش اتفاق بیفتد، رشد قیمت طلا امکان دارد.

در شرایط نرمال، بعید است افزایش شدید قیمت طلا اتفاق بیفتد. در شرایط نرمال، اگر هم قیمت اونس طلا به 2 هزار دلار برسد، مقطعی و کوتاه مدت بوده و در حد یک تاچ کردن (لمس) خواهد بود و دوباره اصلاح قیمت طلا رخ می دهد.

*در حال حاضر، قیمت اونس طلا به 1805 دلار رسیده و بازارهای جهانی تا روز دوشنبه تعطیل هستند. وضعیت بازار جهانی طلا نسبت به بازارهای رقیب و موازی از جمله ارزهای دیجیتال چگونه هست؟

-به نظر من، بازار جهانی طلا نسبت به بقیه بازارها عقب تر بوده و قطعاً عقب تر از بقیه بازارها است. البته این عقب بودن بازار، به این معنی نیست که همیشه به طور منطقی جبران می شود. یک موقع هست که یک بازار نسبت به بازارهای دیگر، سالیان سال عقب تر می ماند. این طور نیست که بگوییم بازارهای دیگر رشد کرده اند و این بازار جا مانده و باید رشد کند.

رشد کردن همه بازارها به طور همزمان، منطقی نیست. بنابراین، این احتمال وجود دارد که این جا ماندگی یک بازار وجود داشته باشد ولی در مجموع بازار طلا، نسبت به خیلی از بازارهای دیگر عقب است. الان چندین سال است که قیمت اونس طلا در همین محدوده های فعلی قرار دارد.

*منظورتان از بقیه بازارها، دقیقاً کدام است؟

-برای مثال، در سال های اخیر ارزهای دیجیتال، مس و نفت، رشد قیمت داشته اند.

*قیمت ارز دیجیتال کاهش پیدا کرده و یک مقدار قیمت فولاد و اقلام دیگر هم روزهای اخیر کاهش پیدا کرده اند.

-درست است که قیمت ارزهای دیجیتال کاهش پیدا کرده ولی بیت کوین از حدود 3 هزار دلار در سال 2017 میلادی به بالای 68 هزار دلار در سال 2021 رفت. الان که قیمت بیت کوین کاهش پیدا کرده، نمی شود گفت که به طور واقعی کاهش پیدا کرده است.

در مورد مس و اقلام دیگر باید بگویم که این نوع اقلام و کالاها، افزایش قیمت زیادی نخواهند داشت. البته مس، کالایی است که همیشه روند صعودی دارد و سرمایه گذاری در این حوزه خیلی خوب است. برای مثال، سهم های حوزه مس در بورس تهران، در بلند مدت رشد خوبی داشته اند ولی در کوتاه مدت، احتمالاً آنها هم رشد زیادی نداشته باشند چرا که در یک روند اصلاحی قرار گرفته اند.

*در مجموع، جنابعالی اعتقاد دارید که قیمت جهانی طلا، رشد شتابانی نخواهد داشت. درست است؟

-در کوتاه مدت، قیمت طلا رشد شتابان نخواهد داشت مگر این که اتفاق خاصی رخ بدهد. البته من در مورد بلند مدت می گویم یکی از بهترین بازارها برای سرمایه گذاری، طلا هست و مخصوصاً این که طلا در 3 سال گذشته، روند صعوی قوی نداشته و رشد آن پایدار نبوده است.

قیمت طلا در چند سال اخیر، در جا زده و از طرف دیگر، طلا همیشه یک کالای استراتژیک بوده. طلا همیشه در دنیا مصرف دارد چه به طور زینتی، چه برای سرمایه گذاری و چه پزشکی و صنعتی.

*با توجه به این که قیمت تمام شده تولید اونس طلا را حداقل 1200 دلار می دانید ولی انتظار دارید در دراز مدت افزایش داشته باشد؟

-بله. طلا در دراز مدت رشد قیمت خواهد داشت. چون قطعاً هزینه های استخراج طلا، افزایش پیدا می کند. در مجموع، دنیا درگیر یک تورم شده و جنگ روسیه و اوکراین یک هشدار بود که هر لحظه احتمال دارد در جایی از جهان که آدم فکرش را هم نمی کند، یک جنگ اتفاق بیفتد.

به نظر من، مصرف طلا از جمله برای افزایش ذخایر کشورها به مرور زمان در دنیا بیش تر می شود. به نظرم، به مرور زمان در بلند مدت این اتفاق در مورد طلا می افتد.

*در حوزه بازارهای داخلی، قیمت سکه و طلا در ماه های اخیر جهش قیمت داشتند. سکه در هفته های قبل، به بالای 16 میلیون تومان رفته بود و الان سکه به حدود 14 میلیون و 600 هزار تومان رسیده. عامل مهم تر یا عوامل مهم تر از نظر شما کدام بوده که این مقدار کاهش قیمت را رقم زده است؟

-به نظر من، ارز پاشی بانک مرکزی. اصلی ترین عامل که توانسته جهش قیمت را کنترل کند، همین عامل بوده است.

*موضوع اجرای دوباره برجام چقدر توانسته در مقاطع مختلف زمانی، جو کاهشی را در بازار حاکم کند؟

-موضوع اجرای برجام، قطعاً تاثیر داشته و همیشه این عامل بر بازار تاثیر داشته است ولی تاثیر آن مثل همان تاثیر 2 سال پیش نیست. چرا که در این مدت رفته رفته هر چقدر از سال های 1397 و 1398 خبرهای برجام آمده، تاثیر زیادی نداشته و به اصطلاح آتش آن سرد شده.

موضوع برجام، دیگر تب و تاب لازم را ندارد که چندان تاثیرگذار باشد چه در رشد قیمت باشد و چه در کاهش قیمت. به نحوی مردم عادت کرده اند که هر چند وقت یکبار گفته شود قرار است برجام اجرا شود.

*جنابعالی نرخ دلار را عامل تاثیرگذارتر بر قیمت طلا و سکه در بازار داخلی می دانید یا قیمت جهانی طلا را تاثیرگذارتر می دانید؟

-به طور کلی اگر درصد بدهیم تاثیر نرخ دلار و قیمت جهانی طلا، یکسان است ولی در مورد این که در آینده، رشد نرخ دلار باعث بالا رفتن قیمت طلا می شود یا رشد قیمت اونس طلا، به نظرم فعلاً رشد نرخ دلار تاثیر بیش تری خواهد داشت.

*چرا قیمت جهانی طلا تاثیر کمتری دارد؟

-من نمی گویم قیمت جهانی طلا تاثیر کمتری دارد چرا که تاثیر آنها یکسان است. برای مثال، اگر 30 درصد قیمت اونس طلا رشد کند و 30 درصد هم نرخ دلار رشد کند، تقریباً قیمت طلا 60 درصد رشد می کند.

در مجموع، تاثیر این دو عامل در بازار داخلی یکسان بوده ولی عامل قیمت جهانی طلا، در کوتاه مدت باعث رشد قیمت طلا در داخل ایران نیست. احتمالاً نرخ دلار بر قیمت طلای داخلی تاثیر می گذارد ولی می توانند با ارز پاشی نرخ دلار را کنترل کنند.

به نظر من، احتمال این خیلی زیاد است که در هر شرایطی نرخ دلار به 35 تا 36 هزار تومان برسد. اگر برجام اجرا شود بر نرخ دلار تاثیر می گذارد و اگر اجرا نشود، نرخ دلار به راحتی به 35 تا 36 هزار تومان می رسد.

*یک تحلیل از نظر برخی تحلیلگران بازار این است که اگر برجام دوباره اجرا شود اصلاح قیمت در اولین فاز تا حد 33 درصد خواهد بود. در فاز دوم کاهش تا حد 50 درصد می شود و در فاز سوم تا 60 درصد.

همین تحلیلگران بر این اساس می گفتند نرخ دلار از 32 هزار تومان در صورت اجرای برجام، حدود 33 درصد کاهش پیدا می کند و به نرخ دلار 23 تا 24 هزار تومان در بازار آزاد می رسیم. جنابعالی تاثیر برجام را تا این حد جدی می دانید؟

-خیر. به نظر من اگر برجام اتفاق می افتد در کوتاه مدت و بر اثر هیجان، نرخ دلار می تواند تا 26 یا 27 هزار تومان کاهش پیدا کند. البته به نظرم احتمال رسیدن به نرخ دلار به 26 هزار تومان کم هست و زیاد نیست.

*چرا احتمال کمی به کاهش نرخ دلار در آن حالت می دهید؟

-به خاطر این که چاپ پول و تورم وجود دارد و کلاً برگشت سیستم ما به حالت اولیه خیلی سخت بوده است.

*اگر برجام اجرایی شود سالیانه حداقل 100 میلیارد دلار درآمد ارزی حاصل از صادرات نفت وارد کشور می شود. این 100 میلیارد دلار فشار سنگینی ایجاد می کند و کاهش نرخ دلار می تواند اتفاق بیفتد.

-تا زمانی که برجام اجرایی نشود و درآمدهای ارزی وارد کشور نشود، تاثیر زیادی نخواهد داشت. به نظرم امضاء شدن برجام مهم نیست و مهم این است که که این توافق، چگونه اجرا شود.

این بحث ها خیلی ربط دارد به این که نوع توافقی که امضاء می شود چگونه هست. البته الان در مورد جزئیات این توافق صحبت نمی شود و فقط می گویند به نفع ایران اصلاح شده. ما باید بعداً ببینیم این توافق چگونه اتفاق می افتد.